Trong lịch sử hơn 10 năm XK cá tra, EU vẫn là thị trường truyền thống và lớn nhất của các DN cá tra Việt Nam. So với những năm 2008-2009, giá trị XK cá tra sang EU giảm. Tuy nhiên, đây vẫn được coi là thị trường trọng tâm và không thể đánh mất của các DN cá tra.
2 năm trở lại đây, giá trị XK cá tra sang EU tăng trưởng lạc quan trở lại là do nhu cầu NK tại nhiều thị trường tăng, giá cá tra NK trung bình cũng tăng từ 2-2,6 USD/kg năm 2016-2017 lên 2,8 - 3,5 USD/kg vào năm 2018 và 3 tháng đầu năm nay, giá cá tra NK trung bình của EU đạt 2,93 - 3,55 USD/kg. Hơn nữa, XK cá tra, basa sang Trung và Đông Âu dự báo tăng trong thời gian tới.
Ngoài những ảnh hưởng tích cực đang diễn ra tại nhiều thị trường nhỏ lẻ tại EU thì Hiệp định EVFTA được thông qua và ký kết. Dự báo, sau khi FTA này có hiệu lực, XK cá tra sẽ có nhiều cơ hội hơn nữa. Với 2 sản phẩm cá tra, basa chủ lực là: cá tra phile tươi, ướp lạnh (HS 030432) thuế sẽ giảm từ 9% xuống 0% sau 3 năm; cá tra phile đông lạnh (HS 030462) sẽ giảm từ 5,5% xuống còn 0% sau 3 năm EVFTA có hiệu lực. Sản phẩm cá tra đông lạnh (HS 030324) được xóa bỏ thuế trong vòng 3 năm từ mức 8% như hiện nay.
Theo thống kê của ITC, kể từ năm 2018 đến quý I/2019, giá NK cá tra trung bình tại Hà Lan - thị trường XK cá tra lớn nhất của Việt Nam trong khối EU trong 5 tháng đầu năm 2019, đang khá tốt, trong đó, sản phẩm cá tra, basa (HS 030432) đang có mức giá cao từ 7,9 - 9,2 USD/kg, sản phẩm; sản phẩm cá tra HS (030324) dao động ở mức 2,2 - 2,4 USD/kg.
Ngoài ra, XK cá tra sang Anh cũng tăng trưởng khả quan, trong đó, 2 nhóm sản phẩm là cá tra phile đông lạnh (HS 030462 và HS 030272) cũng đang được NK nhiều hơn tại thị trường này.
Giá cá tra, basa NK trung bình của Áo, Đan Mạch, Đức, Phần Lan cũng đang ở mức cao hơn so với các nước trong khu vực.
Như vậy, những thuận lợi đã và đang diễn ra tại EU bên cạnh những cơ hội về mặt thuế quan sau khi EVFTA có hiệu lực dự báo sẽ mang đến cho cá tra, basa Việt Nam mức tăng trưởng còn khả quan hơn. Ngoài việc gia tăng sản phẩm chất lượng cao, GTGT, xây dựng thương hiệu, hình ảnh cá tra tại EU, các DN XK Việt Nam cũng cần có những chiến lược riêng cho từng thị trường.
Tạ Hà